BARBIE DU BOCAGE, Jean Denis

O Γάλλος γεωγράφος και χαρτογράφος Jean-Denis Barbié, επονομαζόμενος Barbié du Bocage, (1760-1825) ήταν απόγονος μεγαλοαστικής οικογένειας από τη Νορμανδία. Ο πατέρας του, τον οποίο έχασε πολύ νωρίς, ήταν αρχιτέκτονας. Ασχολήθηκε με τη χαρακτική από την παιδική του ηλικία, σπούδασε στο Κολλέγιο Mazarin και στα 1777 ήταν ο μοναδικός σπουδαστής που επιλέχθηκε για να μαθητεύσει πλάι στον J.-B. Bourguignon d'Anville, γεωγράφο του βασιλιά και μέλος της Ακαδημίας Επιστημών και της Ακαδημίας Επιγραφών.

Από είκοσι χρονών, στα 1780, ο Barbié υπηρέτησε διαδοχικά στο Υπουργείο Εξωτερικών και από το 1785 στο Τμήμα Νομισμάτων της Βασιλικής Συλλογής. Στα 1792 ήταν υπεύθυνος του γεωγραφικού τμήματος της Βασιλικής Βιβλιοθήκης. Κατά τη σταδιοδρομία του διετέλεσε επίσης Γεωγράφος του Υπουργείου Εξωτερικών, καθηγητής και πρύτανης της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Παρισιού, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Γεωγραφικής Εταιρείας, μέλος σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών Ακαδημιών, και τιμήθηκε με τη Λεγεώνα της Τιμής.

Με βαθιά ελληνική παιδεία, αφιερώθηκε κυρίως στη σπουδή και της γεωγραφίας και χαρτογραφίας της Ελλάδας και υπήρξε βασικός εκφραστής του κλασικισμού του τέλους του 18ου αιώνα. Υπηρέτησε την επιστήμη της γεωγραφίας ως ιστορικός χαρτογράφος εφοδιασμένος με τις νέες μεθόδους της μαθηματικής γεωγραφίας. Συνδύασε τις περιγραφές από τις αρχαίες πηγές με τα σύγχρονά του δεδομένα και αναδείχτηκε ως ο σημαντικότερος ελληνιστής χαρτογράφος. Αν και δεν παρακολούθησε τις ραγδαίες εξελίξεις της γεωγραφίας και της χαρτογραφίας της εποχής του και δεν αναγνωρίστηκε επαρκώς, το έργο του υπήρξε σημαντικό για το περιηγητικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Συναναστράφηκε και είχε αλληλογραφία με Έλληνες λογίους όπως ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Άνθιμος Γαζής, ο Δημήτρης Φιλιππίδης και ο Δ. Στεφανόπολης.

Ως ειδικός στη χαρτογραφία της Αρχαιότητας, ο Barbié χάραξε τους χάρτες του πολύ δημοφιλούς έργου του Abbe Barthélemy “Le voyage du Jeune Anacharsis” και του μεγαλόπνοου “Voyage Pittoresque en Grèce” του Choiseul-Gouffier. Οι συνεργασίες του αυτές υπήρξαν καθοριστικές για να διαμορφώσει τη μέθοδο που ονομάστηκε “λογιοσύνη εφαρμοσμένη στη συγκριτική γεωγραφία”. Συνέταξε ο ίδιος, στα 1811, ένα έργο με τίτλο “Précis de géographie ancienne” και συγκέντρωσε μεγάλη προσωπική συλλογή (χάρτες και γεωγραφικές εκδόσεις) αποτελούμενη από χίλια διακόσια έργα, τα οποία πουλήθηκαν μετά τον θάνατό του.

Οι χάρτες του Άτλαντα που συνοδεύει το «Ταξίδι του νέου Ανάχαρση στην Ελλάδα» του Barthélemy ύψωσαν τον Barbié du Bocage στο βάθρο της αυθεντίας στα θέματα της ιστορικής γεωγραφίας κυρίως της αρχαίας Ελλάδας. Για να συνθέσει τον Άτλαντα, ο Barbié μελέτησε όλα τα συναφή αρχαία ελληνικά κείμενα, αλλά και το υλικό που επί σειρά δεκαετιών είχαν συγκεντρώσει στη Βασιλική Βιβλιοθήκη ο δάσκαλός του D’Anville και ο Barthélemy, το νεότερο γεωγραφικό υλικό του Υπουργείου Εξωτερικών καθώς και αυτό που είχε συγκεντρωθεί από τις αποτυπώσεις του επιτελείου του Choiseul-Gouffier. Στον πρόλογο διευκρινίζει ότι συμβουλεύτηκε έργα του Στράβωνα, του Ηροδότου, του Πολυβίου, του Belon, του Coronelli, του Dapper, του Boschini, του Tournefort, του Wheler, του Bellin, του Fourmont, του Foucherot, του Chandler κ.ά. Κάθε επανέκδοση του Άτλαντα στηρίχθηκε στα πορίσματα νέων ταξιδιών και πληροφοριών που εντωμεταξύ δημοσιεύονταν στα περιηγητικά έργα της εποχής ή παραδίδονταν χειρόγραφα στον Barbié από τους ίδιους τους δημιουργούς (χαρτογραφήσεις και υδρογραφήσεις, τοπογραφικά στοιχεία και μετρήσεις, αστρονομικοί υπολογισμοί, υπομνήματα, ημερολόγια κι άλλες σημειώσεις). Με τη σειρά τους, οι χάρτες (έντυποι και χειρόγραφοι) και τα δημοσιεύματα (τοπογραφικά σχεδιαγράμματα, γεωγραφικές μελέτες, μονογραφίες, άρθρά, ανακοινώσεις, συνεργασίες κ.ά) του Barbié du Bocage αποτέλεσαν για σειρά δεκαετιών απαραίτητο υλικό για τα ταξίδια των μεταγενέστερων περιηγητών ενώ οι σύγχρονοι ερευνητές ασχολήθηκαν συστηματικά με το έργο του και δημοσίευσαν σειρά μελετών για τον περίφημο αυτόν γεωγράφο και χαρτογράφο.

Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου

Χάρτης του Ευξείνου Πόντου.

TRAVELOGUES

ME TO BΛΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ

Τόποι - Μνημεία - Άνθρωποι

Νοτιοανατολική Ευρώπη - Ανατολική Μεσόγειος

Ελλάδα - Μικρά Ασία - Νότιος Ιταλία

15ος - 20ός αιώνας

BARBIE DU BOCAGE, Jean Denis - Εύξεινος Πόντος (Μαύρη Θάλασσα)

BARBIE DU BOCAGE, Jean Denis - Υπόλοιπες Εικόνες