POUQUEVILLE, François Charles Hugues Laurent. Voyage de la Grèce…, Deuxième édition..., τομ. ΙΙΙ, Παρίσι, Firmin Didot, Père et Fils, 1826-27.
O Γάλλος γιατρός, διπλωμάτης, συγγραφέας και ένθερμος φιλέλληνας François-Charles-Hugues-Laurent Pouqueville (1770-1838) γεννήθηκε στη Νορμανδία και ξεκίνησε με ιερατικές σπουδές, χειροτονήθηκε διάκονος αλλά πολύ γρήγορα, το 1794, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για να σπουδάσει ιατρική. Ως αξιωματικός του Υγειονομικού έλαβε μέρος, το 1798, στην Eπιστημονική Aποστολή της Aιγύπτου, που οργανώθηκε από τον Ναπολέοντα. Επιστρέφοντας, με κλονισμένη υγεία, στην Ευρώπη τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους αιχμαλωτίστηκε, στα ανοιχτά της Καλαβρίας, από πειρατές και εγκαταλείφθηκε μαζί με συμπατριώτες του στο Nαυαρίνο, απ’ όπου οδηγήθηκαν στην Tρίπολη της Πελοποννήσου ως αιχμάλωτοι πολέμου των Tούρκων. O Pouqueville παρέμεινε στην Πελοπόννησο ως την άνοιξη του 1799 και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Eπταπύργιο της Kωνσταντινούπολης, όπου παρέμεινε φυλακισμένος μαζί με άλλους Γάλλους για είκοσι πέντε μήνες.
Επέστρεψε στη Γαλλία το 1801 και κυκλοφόρησε λίγα χρόνια αργότερα το πρώτο τρίτομο έργο του, «γραμμένο περισσότερο με συναίσθημα γι’ αυτόν το τόπο», που είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό και μεταφράστηκε, ήδη τότε, σε άλλες έξι ευρωπαϊκές γλώσσες. Τα χρόνια της αιχμαλωσίας, με την ιδιότητα του γιατρού, ήρθε σε επαφή με τον πληθυσμό και έμαθε την ελληνική γλώσσα, αρχαία και νέα. Το βιβλίο, αφιερωμένο στον Ναπολέοντα, αποτέλεσε το διαπιστευτήριο έγγραφο για τον διορισμό του συγγραφέα ως Γενικού Προξένου της Γαλλίας στα Γιάννενα και στην Πάτρα (1805-1816) και ως βασικού διαμεσολαβητή στις διαπραγματεύσεις του Aλή Πασά με τους Γάλλους.
H δεύτερη μακρόχρονη επαφή του Pouqueville με την Ελλάδα θα διαρκέσει από το 1805 ως το 1816. Πολύτιμο οδηγό για όλους τους μετέπειτα ταξιδιώτες αποτελεί αναμφισβήτητα το –πεντάτομο "Voyage dans la Grèce" (1820-21) και λίγα χρόνια αργότερα το ίδιο κείμενο εμπλουτισμένο και εξάτομο ως "Voyage de la Grèce" (1826-27)– έργο του Pouqueville.
O συγγραφέας με στοχαστικό και επιμελή τρόπο γνώρισε σε βάθος, τον ελλαδικό χώρο, τον ανέδειξε και παρέδωσε ίσως το πιο συγκροτημένο κείμενο όσον αφορά τη γεωμορφολογία του τόπου. Με τις άρτια συνδεδεμένες ταυτίσεις τοποθεσιών μέσα από τα αρχαία κείμενα, τις εκκλησιαστικές μητροπόλεις και τους οθωμανικούς καζάδες, την αμερόληπτη αφήγηση των πολεμικών γεγονότων και την καθαρότατη εικόνα του οικονομικού μεγέθους των περιοχών, ο Pouqueville αναδείχθηκε στον βαθύτερο αναλυτή του ιστορικού τοπίου του ελλαδικού ηπειρωτικού χώρου.
Στη συγκεκριμένη επαυξημένη έκδοση του έργου του εμφανίζονται στις τριάντα σελίδες των περιεχομένων του όλες οι περιοχές και τα θέματα που αναλύει. Το παρακάτω δρομολόγιο ενδεικτικά και μόνο μας δίνει μια εικόνα του ταξιδιού του Pouqueville. Περιγράφει τη διαδρομή από το Παρίσι έως τα Γιάννενα, μέσω δαλματικών ακτών έως την Πάνορμο των ηπειρωτικών ακτών. Στη συνέχεια, αναφέρεται στις συναντήσεις του με τον Αλή πασά και στις περιοχές των Ιωαννίνων, Δωδώνης, Ζαγορίου, Αώου, Μπερατίου, όπως και στα Ακροκεραύνια όρη, την Χιμάρρα, το Δυρράχιο και την υπόλοιπη βόρεια Ήπειρο. Συνεχίζει από το Βουθρωτό μέχρι την Παραμυθιά, την Πάργα, τον Αχέροντα, το Σούλι, την Πρέβεζα, τη Νικόπολη, τη βόρεια ακτή του Αμβρακικού. Ακολουθεί η περιοχή της Άρτας, η Αμφιλοχία, τα Τζουμέρκα, η νότια περιοχή του Αμβρακικού για να συνεχίσει με την ανατολική Ήπειρο, τους Καλαρύτες, την Πίνδος, τους Βλάχους, το Μέτσοβο, τη γεωμοφολογία της Ηπείρου (κλίμα, δημογραφικά στοιχεία, γεωργία, κτηνοτροφία, νερά, προϊόντα, χλωρίδα). Μας πληροφορεί επίσης για τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, τους χορούς της περιοχής, τα Γρεβενά, τα Τρίκαλα, τον Αλιάκμονα, τον Σμόλικα, την Καστοριά, τους εκεί προύχοντες, το Άργος Ορεστικό, την Οχρίδα, τις Πρέσπες, τη Σιάτιστα, την Κοζάνη μέχρι τη Λάρισα και φυσικά τις περιοχές μέχρι την Πέλλα, ενώ γράφει αρκετά για τους Αρβανίτες. Αναφέρεται ξανά στη Θεσσαλία (Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Λάρισα, Μαγνησία, Αγιά, Βόλο, Αλμυρό) και τους κατοίκους της, την Ακαρνανία (Άκτιο, Ανακτόριον, Ξηρόμερο, Στράτος, Βάλτος), την Αιτωλία (Θέρμο, Βραχώρι, λίμνες, Αιτωλικό, Μεσολόγγι, Καλυδώνα, Μακύνεια, Ναύπακτος). Δεν παραλείπει περιγραφές για τη Δωρίδα, τη Λοκρίδα, την Οίτη, την πεδιάδα του Σπερχειού, τις Θερμοπύλες, τη Λαμία, τη Φωκίδα (Σάλωνα, Δελφοί, Αράχωβα, Στειρί), καθώς και για τη Βοιωτία (Χαιρώνεια, Κωπαΐδα, Θεσπιές, Θήβα, Τανάγρα), τη Χαλκίδα και τον Ωρωπό. Γράφει για το εμπόριο στις περιοχές αυτές από το 1790 έως το 1815, τις καλλιέργειες και την πανίδα.
Φεύγοντας από τα Γιάννενα με κατεύθυνση προς τη Πάτρα, γράφει για τη Λευκάδα, ενώ ακολουθούν τα κεφάλαια για την Πελοπόννησο: Αχαΐα, Πάτρα, Κάτω Αχαγιά, Αίγιο, Καλάβρυτα, Ακράτα, Σικυώνα, Νεμέα, Κόρινθος, Μεγαρίδα. Καταλήγει στην Αττική, περιγράφει τη Σαλαμίνα, τον Πειραιά, την Αθήνα και τα μνημεία της αναλυτικά, τη Βραυρώνα, τον Θορικό, το Σούνιο, την Καισαριανή, τον Μαραθώνα, την Ελευσίνα, τα Μέγαρα. Από τον Ισθμό συνεχίζει για την Περαχώρα, την Κόρινθο, τις Μυκήνες, το Άργος, την Τίρυνθα, το Ναύπλιο το Τολό, το Λυγουριό, την Επίδαυρο, την Τροιζήνα, τα Μέθανα. Το κείμενό του περιγράφει την Κυνουρία, την Τρίπολη, την Τεγέα, την Μαντίνεια, τη Λέρνη, τον Φλιούντα, τη Στυμφαλία, τον Φενεό, τη Στύγα, τα Καλάβρυτα και φτάνει πάλι στην Πάτρα. Ξεκινάει για την Ήλιδα, περνώντας από τη Γαστούνη, το Χλεμούτσι, τον Πύργο, το Κατάκολο και φτάνει στον Αλφειό και την Ολυμπία, για να επιστρέψει από τον Ερύμανθο και το Μέγα Σπήλαιο στην Πάτρα. Περιγράφει τέλος την πεδιάδα της Μεγαλόπολης, την Καρύταινα, τις Βάσσες, τη Λυκόσουρα, την Γόρτυνα και τη Δημητσάνα, την Αρκαδία γενικά, καταλήγει από το Λεοντάρι στη Σπάρτη, τον Μυστρά και τον Ευρώτα και κλείνει με αναδρομές στις ιστορικές περίοδους του Μοριά και τη Μάνη με τις ιδιαιτερότητές της.
Συντάκτης: Ιόλη Βιγγοπούλου
