CORONELLI, [Vincenzo Maria] / PARISSOTI [Antonio]. Isola di Rodi. Geografica, Storica, Antica e Moderna, coll’altre adiacenti gia possedute da Cavalieri Hospitalieri …, Βενετία, Alla Libraria della Geografia, 1688.
O Ιταλός φραγκισκανός μοναχός, χαρτογράφος, κοσμογράφος και εγκυκλοπαιδιστής Vincenzo Maria Coronelli (1650-1718) γεννήθηκε και πέθανε στη Βενετία. Γιος Βενετού ράφτη, έφηβος ακόμη πήγε στη Ραβένα να μάθει την τέχνη της ξυλογραφίας. Σε ηλικία δεκαέξι χρονών δημοσίευσε το πρώτο από τα εκατόν σαράντα έργα που τύπωσε σε όλη τη διάρκεια του βίου του. Σπούδασε στη Ρώμη, όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της θεολογίας, ενώ παράλληλα σπούδασε αστρονομία, Ευκλείδειο γεωμετρία και αρχαία φιλοσοφία, αν και έγινε διάσημος κατασκευάζοντας υδρόγειες σφαίρες. Στα 1678 κατασκεύασε για τον δούκα της Πάρμας δύο εξαιρετικής τεχνικής τέτοιες σφαίρες, διαμέτρου 175 εκ., ενώ όταν ο Γάλλος πρέσβης στη Ρώμη του παρήγγειλε, το 1681, δύο ανάλογες, προκειμένου να τις προσφέρει ως δώρο στον Λουδοβίκο ΙΔ´, ο Coronelli εγκαταστάθηκε, στο Παρίσι για δύο χρόνια. Υλοποίησε την παραγγελία κατασκευάζοντας δύο σφαίρες –διαμέτρου 382 εκ. και βάρους, η κάθε μία, δύο τόνων–, μία με τη γη (βάσει όλων των μέχρι τότε γνώσεων αναφορικά με τη γεωγραφία) και μια με τον ουρανό (με τον ουράνιο θόλο όπως φαινόταν την ημέρα της γέννησης του Λουδοβίκου ΙΔ´), η οποία επιχρωματισμένη παρουσίαζε τους αστερισμούς σαν φανταστικά ζώα. Σήμερα οι σφαίρες αυτές ανήκουν και εκτίθενται στη Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας François Mitterrand.
Ο Coronelli μετά την παραμονή του στο Παρίσι ταξίδεψε και εργάστηκε σε πολλές χώρες στην Ευρώπη, ώσπου εγκαταστάθηκε μόνιμα, στα 1705, στη Βενετία, όπου ίδρυσε την πρώτη γεωγραφική εταιρεία: τη Γεωγραφική Aκαδημία των Aργοναυτών (Accademia Cosmografica degli Argonauti). Έως το 1707 είχε την ευθύνη για την παραγωγή, από το πολυπληθές εργαστήριό του, πλούσιων χαρτογραφικών εκδόσεων που επηρέασαν την εξέλιξη των έντυπων γεωγραφικών εκδόσεων. Ονομάστηκε κοσμογράφος της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας και ανέλαβε να απεικονίσει τις νικηφόρες μάχες των συμπατριωτών του κατά τον Eνετο-οθωμανικό πόλεμο (1684-87). Τα σχέδια αυτά συνοδεύουν έκτοτε πάμπολλες επανεκδόσεις ή μεταφράσεις (αγγλικά, γαλλικά, φλαμανδικά, γερμανικά) των έργων του ή εικονογραφούν μεταγενέστερα ταξιδιωτικά χρονικά, ιστορικά συγγράμματα και γεωγραφικά έργα. Πέθανε σε ηλικία 68 ετών, αφού δημοσίευσε εκτός από εκατοντάδες χάρτες στις εκδόσεις του και τους έξι πρώτους τόμους της Biblioteca Universale Sacro-Profana, που θεωρείται η πρώτη εγκυκλοπαίδεια με αλφαβητική τάξη. Πολλές από τις υδρόγειες σφαίρες του Coronelli βρίσκονται σήμερα στην Αυστρία, τη Γερμανία και το Βέλγιο, ενώ η Διεθνής Εταιρείας Μελέτης Υδρόγειων Σφαιρών, με έδρα τη Βιέννη, φέρει τιμητικά το όνομά του.
H συγκεκριμένη έκδοση, που συντάχθηκε με τον συνεργάτη του Antonio Parissoti, περιέχει χάρτες των νησιών (Ρόδος, Κάλυμνος, Σύμη, Τήλος, Κως, Νίσυρος, Λέρος, Ικαρία και παρακείμενες σε αυτά βραχονησίδες), τα περισσότερα από τα οποία κατείχαν οι Ιωαννίτες Ιππότες στα Δωδεκάννησα, και απόψεις με οχυρώσεις σε αυτά.
Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου
