PACIAUDI, Paolo Maria. Monumenta Peloponnesia Commentariis Explicata a Paullo M. Paciaudio. Volumen Secundum. Ρώμη, Typographia Palladis for Nicolo and Marco Palearino, MDCCLXI [=1761].
O Ιταλός Paolo Maria Paciaudi (1710-1785) σπούδασε στο Τορίνο και έζησε στη Βενετία απ’ όπου πήγε στην Μπολώνια και συνέχισε τις σπουδές του στη φιλοσοφία, και τα μαθηματικά, ενώ αργότερα δίδαξε από την έδρα της φιλοσοφίας στη Γένοβα. Για δέκα περίπου χρόνια υπηρέτησε ως κληρικός σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας αλλά εντέλει αφοσιώθηκε στη μελέτη της Αρχαιότητας. Τα πρώτα του έργα είναι σχετικά με την αρχαία ελληνική τέχνη αλλά και την ιστορία του Μεγάλου Μαγίστρου των Ιπποτών της Μάλτας. Στα 1750 δημοσιεύει ένα πολύ ενδιαφέρον έργο για τα λουτρά των Χριστιανών και γενικότερα για τους καθαρμούς ("De sacris Christianorum, Balneis"…). Στη Ρώμη ο Paciaudi γνώρισε τον Γάλλο κόμη de Caylus, γνωστό συλλέκτη, αρχαιοδίφη, λόγιο και χαράκτη, με τον οποίο και είχε πυκνή αλληλογραφία, που δημοσιεύτηκε στα 1805 από τον Α. Sérieys, ενώ από το 1751 έως τα 1756 κυκλοφόρησαν οκτώ έργα του, όλα στα λατινικά. Είχε επίσης σχέσεις με τον περίφημο αρχαιολόγο και ιστορικό της τέχνης J.J. Winckelmann και τον λόγιο Αbbe Bartélemy.
Στα 1761 ο Paciaudi δημοσιεύει, σε εξαιρετικά λατινικά, το "Monumenta Peloponnesia Commentarii", στο οποίο περιγράφονται οι αρχαιότητες που μεταφέρθηκαν στη Βενετία από τα νησιά και την Πελοπόννησο κατά τη διάρκεια των ενετο-οθωμανικών πολέμων τη δεκαετία του 1680 και απετέλεσαν μέρος των συλλογών με αρχαιότητες της μεγάλης οικογένειας συλλεκτών Nani της Βενετίας.
Οι Bενετοί αξιωματούχοι που έφτασαν στον Μοριά αμέσως μετά τη βενετική κατάκτηση της Πελοποννήσου, εκτός από τη διοικητική και δημοσιονομική μέριμνα βρήκαν και την ευκαιρία να ικανοποιήσουν και τις αρχαιοδιφικές τους αναζητήσεις. Ιταλοί λόγιοι που τους συνόδευαν εξερεύνησαν όλες τις περιοχές και κατέγραψαν αλλά και λεηλάτησαν τον Μοριά για λογαριασμό μεγάλων οικογενειών συλλεκτών της Βενετίας. Έτσι αγάλματα, προτομές, ανάγλυφα, επιτύμβιες στήλες, επιγραφές, νομίσματα έπαιρναν τον δρόμο για τη Βενετία προκειμένου να εμπλουτίσουν τις συλλογές βενετών πατρικίων.
Αμέσως μετά την έκδοση αυτή, στα 1762, ο Paciaudi ανέλαβε βιβλιοθηκάριος και υπεύθυνος για τη συλλογή του Δούκα της Πάρμας και πήγε στο Παρίσι, όπου μέσα σε έξι χρόνια συγκέντρωσε εξήντα χιλιάδες τόμους (έντυπα και χειρόγραφα) συντάσσοντας παράλληλα και τον σχολιασμένο κατάλογό τους και δημιουργώντας έτσι μία από τις πληρέστερες βιβλιοθήκες της Ιταλίας. Αργότερα ο Paciaudi διεύθυνε τις ανασκαφές στη Velleja και ανέλαβε τη διέθυνση των Κολλεγίων της Πάρμας. Τέλος επέστρεψε στη γενέτειρά του αλλά λόγω αναπηρίας εγκατέλειψε τις συγγραφικές δραστηριότητες και πέθανε στα εβδομήντα του πέντε χρόνια.
Συντάκτης: Ιόλη Βιγγοπούλου
