MORYSON, Fynes. An Itinerary written by Fynes Moryson Gent. First in the Latine Tongue, and then translated by him into English: Containing his Ten Yeeres Travel Divided into Three Parts..., Λονδίνο, John Beale, 1617.
Ο Fynes Moryson (1566-1630), γόνος ευγενών που σπούδασε, και δίδαξε αργότερα, στο Καιμπριτζ, ξεκίνησε να ταξιδεύει σε ηλικία είκοσι τριών ετών και για τέσσερα χρόνια περιηγήθηκε τη Γερμανία, τη Φλάνδρα, την Ελβετια, την Ιταλία, τη Δανία και την Πολωνία. Επιστρέφοντας στα 1595 ξεκίνησε, την ίδια χρονιά, με τον αδελφό του το ταξίδι προς τους Αγίους Τόπους, τη Συρία, την Κρήτη και την Κωνσταντινούπολη, το οποίο διήρκησε έως το 1597, ενώ στην Αντιόχεια έχασε τον αδελφό του από δυσεντερία. Αργότερα ταξίδεψε στην Ιρλανδία και αναμείχθηκε στην πολιτική, την περίοδο μάλιστα του πολέμου των εννέα ετών και της επανάστασης που ακολούθησε.
Μόλις στα 1609 άρχισε, με βάση τις σημειώσεις του, να συντάσσει στα λατινικά, και για δική του ευχαρίστηση, το χρονικό των ταξιδιών του. Στα 1617, μεταφρασμένο από τον ίδιο, το έργο αυτό κυκλοφόρησε και στα αγγλικά. Το κείμενο αποτελείται από πέντε μέρη εκ των οποίων τα τρία πρώτα αναφέρονται στους τόπους που περιηγήθηκε και στα δύο τελευταία περιγράφει θεσμούς και έθιμα των λαών από τις περιοχές που γνώρισε. Τα κεφάλαια για τα ταξίδια του στην Αγγλία και την Ιρλανδία έμεινα ανέκδοτα έως το 1903, και το 1907 έχουμε την επανεκδοση του συνόλου των περιηγήσεών του.
Αξιοσημείωτες και σπάνιες για την εποχή οι περιγραφές του για τα πανδοχεία και τις διατροφικές συνήθειες, ενώ αναξιόπιστες και προκατειλημμένες θεωρούνται οι παρατηρήσεις του για τους Οθωμανούς και τους Ιρλανδούς, τους οποίους, για διαφορετικούς λόγους, δεν συμπαθούσε. Παρότι θεωρείται από τους σημαντικούς Άγγλους ταξιδιώτες των ελισαβετιανών χρόνων, το κείμενό του παραμένει πιστό στα στερεότυπα των ταξιδιωτικών χρονικών του 16ου αιώνα. Η μόρφωσή του τον βοηθά να αναζητά συκγκεκριμένα στοιχεία στον χώρο, να περιγράφει και να σημειώνει, ενώ το έργο του, απαλλαγμένο από εκδοτικά στερεότυπα, αποτελεί δείγμα ενός «καθαρού» ταξιδιώτη του όψιμου δεκάτου έκτου αιώνα.
Συντάκτης: Ιόλη Βιγγοπούλου
