LEAR, Edward. Journals of a Landscape painter in Albania etc., Λονδίνο, Richard Bentley, 1851.
Ο Άγγλος συγγραφέας και ζωγράφος Edward Lear (1812-1888) υπήρξε ένας από τους παραγωγικότερους τοπιογράφους και σημαντικός εκπρόσωπος της σατιρικής λογοτεχνίας. Τελευταίο από τα είκοσι ένα τέκνα της οικογένειάς του, την ανατροφή και την εκπαίδευσή του ανέλαβαν οι αδελφές του λόγω οικονομικών δυσκολιών. Άρχισε να ζωγραφίζει για βιοποριστικούς λόγους από έφηβος, αλλά η επισφαλής υγεία του τον ανάγκαζε να μετακινείται σε θερμά κλίματα και έτσι η Ιταλία, η Ελλάδα, η Αλβανία, η Παλαιστίνη, η Συρία, η Αίγυπτος, ακόμα και η Ινδία στα εξήντα του πια, αποτέλεσαν μερικούς από τους πολυάριθμους σταθμούς των περιπλανήσεών του. Ταξίδεψε και στην Ελβετία, την Αδριατική, τη Νότια Γαλλία, τη Μάλτα, την Τουρκία, ενώ πέρασε στα Ιόνια νησιά μερικά από τα ευτυχέστερα χρόνια της ζωής του και πέθανε στο Σαν Ρέμο της Ιταλίας. Ως συγγραφέας συγκρίνεται συχνά με τον Lewis Carroll, μαζί με τον οποίο συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους λογοτέχνες του παράδοξου της Βικτοριανής εποχής. Ο Lear υιοθέτησε μια ήδη γνωστή στιχουργική μορφή για να συνθέτει σκωπτικές ρίμες, έχοντας παράλληλα το ταλέντο να αποφεύγει το χυδαίο, με ένα εύληπτο. Ζωγραφίζοντας κατά παραγγελία θέματα φυσικής ιστορίας, ανέπτυξε τη σχεδιαστική του ικανότητα και αγάπησε τα χρώματα και τις λεπτομέρειες, αλλά λόγω της κακής του όρασης αναγκάστηκε να στραφεί στην τοπιογραφία.
Από το 1837 ζει στην Ιταλία και το 1848 επιχειρεί το πρώτο του ταξίδι στα ελληνικά χώματα, στοχεύοντας με ενθουσιασμό να αποτυπώσει την αυθεντική φυσιογνωμία της χώρας και κληροδοτώντας μας τελικά εκατοντάδες τοπία της ελληνικής γης με το μοναδικό καλλιτεχνικό του ύφος και με εξίσου εντυπωσιακότατα λεπτομερέστατα ημερολογιακά κείμενα και επιστολές. Στην Κέρκυρα προσέλαβε τον Γιώργο Κόκκαλη, ο οποίος παρέμεινε ο προσωπικός του υπηρέτης και συνταξιδιώτης τα επόμενα τριάντα χρόνια. Ο Lear έμαθε ελληνικά, συναναστρεφόταν την αγγλική κοινωνία στα Ιόνια νησιά για επαγγελματικούς και μόνον λόγους, του άρεσε να φωτογραφίζει, αλλά κυρίως σχεδίαζε με μολύβι και προσέθετε πινελιές ακουαρέλας. Το σχέδιο συμπλήρωναν χειρόγραφες τοπογραφικές κυρίως σημειώσεις, ενώ το μελάνωμα ολοκληρωνόταν μήνες ή και χρόνια αργότερα. Ταξίδεψε στα Ιόνια νησιά, την Αθήνα και την Αττική, την Εύβοια, την Βοιωτία, την Ήπειρο, το Άγιον Όρος, τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, την Αλβανία, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και άλλα νησιά, αφήνοντας περίπου 3.000 έργα αντιπροσωπευτικά μιας προσπάθειας ερμηνείας του ελληνικού τοπίου. Οι εικόνες του αποτελούν πολυτιμότατη μαρτυρία για τον χώρο τη μετεπαναστατική περίοδο και πριν από τη βίαιη ανθρώπινη παρέμβαση και την εισβολή δυτικών στοιχείων.
Η συγκεκριμένη έκδοση περιγράφει δύο ταξίδια του συγγραφέα-ζωγράφου στην Ευρωπαϊκή Τουρκία. Το πρώτο (Σεπτέμβριος – Νοέμβριος του 1848) αναφέρεται στις περιηγήσεις του από τη Θεσσαλονίκη προς την Αλβανία και από εκεί στις ακτές της Ηπείρου ενώ στο δεύτερο ταξίδι (Απρίλιος – Ιούνιος 1849) περιγράφει την Ήπειρο και τη Θεσσαλία. Στην εισαγωγή του χρονικού αυτού ο Lear αναφέρεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ταξιδιώτης που θέλει να γνωρίσει την περιοχή αυτή και τα εφόδια που χρειάζεται ενώ εκφράζει τον θαυμασμό του για τα εντυπωσιακά ορεινά τοπία. Οι είκοσι εικόνες που κοσμούν το ταξιδιωτικό αυτό ημερολόγιο του αξιόλογου αυτού τοπιογράφου αποδίδουν με πιστότητα τον χώρο, διανθίζοντάς τον παράλληλα με διακριτικές ανθρώπινες μορφές ενώ η θέαση κάθε τοπίου αποτυπώθηκε από το πλέον ενδεδειγμένο σημείο, ώστε να αναδεικνύεται η ιδιαίτερή του ομορφιά.
Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου
