[CORONELLI, Vincenzo Maria. Morea, Negroponte & Adiacenze, Βενετία, ca. 1708].
O Ιταλός φραγκισκανός μοναχός, χαρτογράφος, κοσμογράφος και εγκυκλοπαιδιστής Vincenzo Maria Coronelli (1650-1718) γεννήθηκε και πέθανε στη Βενετία. Γιος Βενετού ράφτη, έφηβος ακόμη πήγε στη Ραβένα να μάθει την τέχνη της ξυλογραφίας. Σε ηλικία δεκαέξι χρονών δημοσίευσε το πρώτο από τα εκατόν σαράντα έργα που τύπωσε σε όλη τη διάρκεια του βίου του. Σπούδασε στη Ρώμη, όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της θεολογίας, ενώ παράλληλα σπούδασε αστρονομία, Ευκλείδειο γεωμετρία και αρχαία φιλοσοφία, αν και έγινε διάσημος κατασκευάζοντας υδρόγειες σφαίρες. Στα 1678 κατασκεύασε για τον δούκα της Πάρμας δύο εξαιρετικής τεχνικής τέτοιες σφαίρες, διαμέτρου 175 εκ., ενώ όταν ο Γάλλος πρέσβης στη Ρώμη του παρήγγειλε, το 1681, δύο ανάλογες, προκειμένου να τις προσφέρει ως δώρο στον Λουδοβίκο ΙΔ´, ο Coronelli εγκαταστάθηκε, στο Παρίσι για δύο χρόνια. Υλοποίησε την παραγγελία κατασκευάζοντας δύο σφαίρες –διαμέτρου 382 εκ. και βάρους, η κάθε μία, δύο τόνων–, μία με τη γη (βάσει όλων των μέχρι τότε γνώσεων αναφορικά με τη γεωγραφία) και μια με τον ουρανό (με τον ουράνιο θόλο όπως φαινόταν την ημέρα της γέννησης του Λουδοβίκου ΙΔ´), η οποία επιχρωματισμένη παρουσίαζε τους αστερισμούς σαν φανταστικά ζώα. Σήμερα οι σφαίρες αυτές ανήκουν και εκτίθενται στη Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας François Mitterrand.
Μετά την παραμονή του στο Παρίσι ο Coronelli ταξίδεψε και εργάστηκε σε πολλές χώρες στην Ευρώπη, ώσπου εγκαταστάθηκε μόνιμα, στα 1705, στη Βενετία, όπου ίδρυσε την πρώτη γεωγραφική εταιρεία: τη Γεωγραφική Aκαδημία των Aργοναυτών (Accademia Cosmografica degli Argonauti). Έως το 1707 είχε την ευθύνη για την παραγωγή, από το πολυπληθές εργαστήριό του, πλούσιων χαρτογραφικών εκδόσεων που επηρέασαν την εξέλιξη των έντυπων γεωγραφικών εκδόσεων. Ονομάστηκε κοσμογράφος της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας και ανέλαβε να απεικονίσει τις νικηφόρες μάχες των συμπατριωτών του κατά τον Eνετο-οθωμανικό πόλεμο (1684-87). Τα σχέδια αυτά συνοδεύουν έκτοτε πάμπολλες επανεκδόσεις ή μεταφράσεις (αγγλικά, γαλλικά, φλαμανδικά, γερμανικά) των έργων του ή εικονογραφούν μεταγενέστερα ταξιδιωτικά χρονικά, ιστορικά συγγράμματα και γεωγραφικά έργα. Πέθανε σε ηλικία 68 ετών, αφού δημοσίευσε εκτός από εκατοντάδες χάρτες στις εκδόσεις του και τους έξι πρώτους τόμους της "Biblioteca Universale Sacro-Profana", που θεωρείται η πρώτη εγκυκλοπαίδεια με αλφαβητική τάξη. Πολλές από τις υδρόγειες σφαίρες του Coronelli βρίσκονται σήμερα στην Αυστρία, τη Γερμανία και το Βέλγιο, ενώ η Διεθνής Εταιρείας Μελέτης Υδρόγειων Σφαιρών, με έδρα τη Βιέννη, φέρει τιμητικά το όνομά του.
H παρούσα έκδοση περιέχει τους πίνακες οι οποίοι προέρχονται από τον πέμπτο τόμο, (με τίτλο «Repubblica di Venezia»), του τετάρτου μέρους του «Teatro della Guerra», το οποίο ο Coronelli σχεδίαζε να εκδώσει. Το έργο θα περιελάμβανε αντιπροσωπευτικούς πίνακες σχετικούς με τις χώρες που εμπλέκονταν στον πόλεμο της Ισπανικής Διαδοχής (1701-1713), και προοριζόταν για τα μέλη της Γεωγραφικής Ακαδημίας των Αργοναυτών. Τελικά η έκδοση δεν ολοκληρώθηκε αλλά κυκλοφόρησαν κάποια μέρη της, όπως το συγκεκριμένο, σε αντίτυπα διαφορετικά μεταξύ τους, με άλλο κάθε φορά αριθμό χαρακτικών. Πολλές εικόνες είχαν ήδη δημοσιευθεί σε προγενέστερες εκδόσεις του Coronelli. Σημαντικοί είναι οι πίνακες με τις απεικονίσεις της Αθήνας.
Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου
Θέματα (80)
-
Χάρτης της ηπειρωτικής Ελλάδας, της Πελοποννήσου και των νησιών του Αιγαίου.
-
Ο πορθμός Ρίου-Αντιρρίου με κατόψεις των φρουρίων του Ρίου και του Αντιρρίου.
-
Χάρτης της περιοχής της Κορίνθου με κάτοψη του κάστρου του Ακροκόρινθου.
-
Χάρτης του όρμου της Πύλου με κάτοψη του Νιόκαστρου και του Παλαιόκαστρου.
-
Άποψη του όρμου της Σφακτηρίας και του Νιόκαστρου της Πύλου.
-
Άποψη του όρμου της Σφακτηρίας και του Νιόκαστρου της Πύλου.
-
Χάρτης των νoτίων ακτών της Μεσσηνίας και της Λακωνίας με τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα.
-
Κάτοψη του κάστρου του Πασσαβά. Κάτοψη του κάστρου της Κελεφάς.
-
Οθωμανικό λάβαρο το οποίο απέσπασαν οι Βενετοί όταν εκπόρθησαν την Κορώνη το 1685.
-
Χάρτης της περιοχής της Χαλκίδας με κάτοψη του φρουρίου της Χαλκίδας και του φρουρίου Καράμπαμπα.
-
Χάρτης της ακτής της Αττικής και των νησιών του Αργοσαρωνικού.
-
Χάρτης της Αθήνας με τα σημαντικότερα μνημεία και αρχαιότητες.
-
Άποψη της Αθήνας με αναφορά στην ανατίναξη του Παρθενώνα από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι.