- ME TO BΛΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ - Τόποι - Μνημεία - Άνθρωποι - Νοτιοανατολική Ευρώπη - Ανατολική Μεσόγειος - Ελλάδα - Μικρά Ασία - Νότιος Ιταλία, 15ος

O Ιταλός αρχιτέκτονας και χαράκτης Giovanni Battista Piranesi (1720-1778) γεννήθηκε κοντά στη Βενετία. Πήρε τα πρώτα μαθήματα σχεδίου σε νεαρή ηλικία και επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τα έργα του αρχιτέκτονα Palladio. Σε ηλικία δεκαοκτώ χρονών εγκαταστάθηκε στη Ρώμη ως σχεδιαστής στην υπηρεσία της βενετικής πρεσβείας, με τη σφοδρή επιθυμία να γνωρίσει την πόλη αυτή. Στη Ρώμη, ο Piranesi διδάχθηκε χαρακτική κοντά στον Giuseppe Vasi, με τον οποίο ήρθε αργότερα σε σύγκρουση. Παρορμητικός, φιλόδοξος και πληθωρικός, ο Piranesi εργάστηκε σε αρμονία με το πνεύμα της εποχής του, καθώς θαύμασε και καλλιέργησε στα έργα του το μεγαλόπνοο, το θεαματικό και το δραματικό.

Όπως στα έργα του Γάλλου αρχιτέκτονα D. Leroy (1724-1803), η τέχνη και η τεχνική των σχεδίων αποσκοπεί στο να εντυπωσιάσει τον θεατή. Η έντονη αίσθηση, την οποία ο καλλιτέχνης οφείλει να μεταδώσει, είναι σημαντικότερη από την ακρίβεια του σχεδίου. Ο Piranesi συγκαταλέγεται στους πλέον δυναμικούς εκφραστές του νεοκλασικισμού αλλά ταυτόχρονα εκφράζει και τον πρώιμο ρομαντισμό, στο μέτρο που τα ερείπια του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού προκαλούν μια ποιητική συγκίνηση.

Αργότερα ταξίδεψε στη Νάπολη, όπου αποτύπωσε με θαυμασμό και πάθος τις αρχαιότητες της περιοχής και δημιούργησε πολλές χάλκινες μήτρες των ζωγραφικών του έργων. Επέστρεψε στη Βενετία το 1744, όπου τελειοποίησε τις δεξιότητές του στην τέχνη της χαρακτικής και δημοσίευσε το πρώτο σημαντικό του έργο, “Carceri di invenzione” («Φανταστικές φυλακές», 1750, 1761 και 1780). Οι υποβλητικοί όσο και ανοίκειοι χώροι των φυλακών που επινοεί ο Piranesi ταράζουν τον θεατή και επηρεάζουν εικαστικούς καλλιτέχνες, λογοτέχνες και αρχιτέκτονες από την εποχή που δημιουργήθηκαν μέχρι σήμερα.

Αργότερα ο καλλιτέχνης έζησε πάλι και εργάστηκε στη Ρώμη, κυρίως ως χαράκτης και ζωγράφος και λιγότερο ως αρχιτέκτονας. Το έργο του «Μνημεία της Ρώμης» (1748-1774) επηρέασε βαθύτατα τον καλλιτεχνικό κόσμο της εποχής του. Σε αντίθεση με την περιρρέουσα πνευματική και καλλιτεχνική ατμόσφαιρα, και ενώ οι μελετητές (Winkelmann, Ramsey, Stuart, Revett κ.ά.) έχουν στρέψει την προσοχή τους στην κλασική Ελλάδα ως πρωτογενή πηγή της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής, o Piranesi υποστηρίζει ότι πρώτοι οι Ετρούσκοι, λαός αρχαιότερος των Ελλήνων, επέτυχαν τον ύψιστο βαθμό της αισθητικής τελειότητας. Οι ιδέες του προκάλεσαν διαμάχη μεταξύ των λογίων της Ευρώπης και άνοιξαν νέους δρόμους στη μελέτη της αρχαίας κληρονομιάς.

Οι δύο χιλιάδες χαλκογραφίες που σχεδίασε και εκτέλεσε ο ίδιος όσο ζούσε δημοσιεύθηκαν στο Παρίσι από τους γιους του μετά τον θάνατό του, σε μνημειώδη έκδοση (1835-1837). Περίπου εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα ο εκδοτικός οίκος Taschen συγκέντρωσε το μεγαλύτερο μέρος από τα χαρακτικά του Piranesi σε ένα έργο προσιτό στο ευρύ κοινό. Έτσι οι «Φανταστικές φυλακές», τα «Μνημεία της Ρώμης» και οι «Αρχαιότητες της Ποσειδωνίας» παρουσιάστηκαν σε μια επιμελημένη έκδοση, εξαιρετικά χρήσιμη και στους μελετητές πολλών γνωστικών αντικειμένων.

Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου

TRAVELOGUES

ME TO BΛΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ

Τόποι - Μνημεία - Άνθρωποι

Νοτιοανατολική Ευρώπη - Ανατολική Μεσόγειος

Ελλάδα - Μικρά Ασία - Νότιος Ιταλία

15ος - 20ός αιώνας

FICACCI, Luigi (ed.) PIRANESI: The Etchings, Λονδίνο, Taschen, 2006.

Θέματα (206)