Ο Γάλλος στρατιωτικός, φυσιοδίφης, γεωγράφος και συγγραφέας Jean-Baptiste Geneviève Marcellin Bory de Saint-Vincent (1778-1846) σπούδασε ιατρική και χειρουργική σε πολύ νεαρή ηλικία (1791-93), και στα 1796-98 δημοσίευσε τις πρώτες επιστημονικές του μελέτες. Στα 1799 κατατάχθηκε στον στρατό και ταξίδεψε στις θάλασσες του Νότου, τη Μαδαγασκάρη και τη Ρεϊνιόν. Την εποχή εκείνη συνέταξε και τα πρώτα του επιστημονικά έργα. Μετείχε σε φυσιοδιφικές αποστολές ανά τον κόσμο αλλά η σταδιοδρομία του στον στρατό έλαβε τέλος με την πτώση του Nαπολέοντα.

Από το 1819 έως το 1830 συμμετείχε στη συγγραφή τουλάχιστον τριάντα επιστημονικών έργων, κυρίως φυσικής ιστορίας και γεωγραφίας (άρθρα, δοκίμια, λεξικά κ.ά.), ενώ από το 1829 μετείχε στις Γαλλικές Επιστημονικές Αποστολές (Μοριάς, Αλγερία). Ικανός αλλά και φιλόδοξος, ακούραστος και προικισμένος, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εκλαΐκευση των φυσικών επιστημών, παρότι ο ίδιος δεν είχε σπουδάσει το αντικείμενο αυτό αλλά όφειλε τις γνώσεις του στις προσωπικές του εμπειρίες.

Οι δημοσιεύσεις του πάνω σε θέματα φυσικής ανθρωπολογίας και γεωγραφίας συνετέλεσαν ώστε ο εμπειρικός αυτός φυσιοδίφης, βοτανολόγος, γεωγράφος και τοπογράφος να διορισθεί διευθυντής του Τμήματος των Φυσικών Επιστημών της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής στον Μοριά (1829-30). Ο πενηντάχρονος τότε συνταγματάρχης και ήδη διάσημος φυσιοδίφης ήταν πολυπράγμων, οργανωτικός αλλά και ιδιότυπος. Παρά τις αντιξοότητες και τις δυσχέρειες που αντιμετώπισε η Αποστολή, αυτός και οι συνεργάτες του κατάφεραν να συγκεντρώσουν και να παρουσιάσουν με εκπληκτική συνέπεια και ταχύτητα το προσδοκώμενο υλικό, ανταποκρινόμενοι σε όλα όσα τους ζητήθηκαν από τις γαλλικές αρχές. Τα πορίσματα δημοσιεύτηκαν σε πολλούς τόμους και έναν Άτλαντα (1832-1836), ενώ ο Bory de Saint-Vincent συνέταξε και την «Αφήγηση» (Relation) του ταξιδιού. Το μνημειώδες αυτό έργο θεωρείται η πρώτη προσπάθεια συστηματικής επιστημονικής μελέτης και καταγραφής του ελληνικού χώρου από οργανωμένη ομάδα επιστημόνων.

Το ταξίδι της Αποστολής περιγράφεται στην «Αφήγηση» με τρόπο γλαφυρό και με πολλές λεπτομέρειες. Kατά τη διάρκεια του ταξιδιού o Bory de Saint Vincent πραγματοποίησε φυσιοδiφικές και βοτανολογικές παρατηρήσεις και εφήρμοσε επιστημονικές μεθόδους στις γεωγραφικές και τοπογραφικές του αποτυπώσεις. Κατέγραψε επίσης υψόμετρα και θερμοκρασίες. Η εκλαϊκευμένη αφήγηση των αρχαιολογικών τους περιηγήσεων είναι ταυτόχρονα και μια πολύ ενδιαφέρουσα αφήγηση για τη σύγχρονη Ελλάδα.

Το Τμήμα Φυσικών Επιστημών της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής αποτελείτο από είκοσι περίπου άντρες. Γάλλοι ήταν τα οκτώ μέλη του Τμήματος, ο υπηρέτης του Bory de Saint Vincent και οι έξι σκαπανείς, ενώ Έλληνες ήταν ο διερμηνέας, ο μάγειρας οι οδηγοί και οι αγωγιάτες. Η Αποστολή παρέμεινε στη νότια κυρίως και την κεντρική Πελοπόννησο για περίπου έξι μήνες και από τον Μάρτιο του 1829 περιηγήθηκε συστηματικά στη Μεσσηνία, την Αρκαδία, τη Λακωνία και λιγότερο στην Αργολίδα. Επισκέφτηκαν επίσης κάποια από τα νησιά των Κυκλάδων και τον Πόρο, και επέστρεψαν στη Μασσαλία τον Ιανουάριο του 1830.

Ο τόμος της Αφήγησης εικονογραφείται από βινιέτες (vignettes), που δεν ακολουθούν τη χρονολογική σειρά του ταξιδιού. Στην κάθε μία όμως, αντί τίτλου –ο οποίος παραδίδεται μόνο στον πίνακα περιεχομένων – αναγράφεται η ημερομηνία κατά την οποία τα μέλη της Αποστολής βρέθηκαν στον συγκεκριμένο χώρο. Απεικονίζουν κυρίως γεωλογικές ιδιομορφίες του τοπίου, αρχαιότητες, γέφυρες και βυζαντινά εκκλησάκια. Διακρίνουμε ομοιομορφία με προθέσεις συμμετρίας και ισορροπίας στο θέμα ούτως ώστε η βινιέτα να εκπληρώνει τον σχεδόν αποκλειστικά διακοσμητικό της ρόλο. Σημειώνεται ο ζωγράφος, που συνήθως είναι ο Bory de St. Vincent αλλά αναφέρονται επίσης ο Boblaye και ο Baccuet. Ως λιθογράφοι καταγράφονται οι Saint-Aulaire, Andrien, Lassalle και Lemercier .

Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου