GELL, William, Sir. Narrative of a Journey in the Morea, Λονδίνο, Longman, Hurst, Rees, Orme and Brown, 1823.
Ο Sir William Gell (1777–1836), ήταν Άγγλος περιηγητής, αρχαιολόγος και τοπογράφος, απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Cambridge. Γεννήθηκε στο Hopton του Derbyshire. Η οικογένεια Gell ανήκει στους αριστοκρατικούς οίκους της Αγγλίας, και η καταγωγή της ανάγεται στην περίοδο της βασιλείας του Ιωάννη του Ακτήμονα (1199-1216). Διακρίνεται σε πολλούς κλάδους, και μέλη της κατείχαν ανώτερες θέσεις στον στρατό, στο ναυτικό, στο κοινοβούλιο και τον κλήρο.
Άνθρωπος με αξιόλογη κλασική παιδεία, o Gell επισκέφθηκε αρκετές φορές την Ελλάδα ως απεσταλμένος της αγγλικής κυβέρνησης, έχοντας ανά χείρας τα έργα του Στράβωνα και του Παυσανία, στα οποία συχνά αναφέρεται. Κύριος σκοπός των ταξιδιών του ήταν αρχικά η λύση του Ομηρικού ζητήματος, και για το λόγο αυτό ταξίδεψε στην Ιθάκη και στην χερσόνησο της Τρωάδας. Ο Gell τοποθετεί την αρχαία Τροία στο Pınarbaşı, περίπου δέκα χιλιόμετρα από τον λόφο του Hisarlık που θα ανασκάψει αργότερα ο Σλήμαν. Συγκεντρώνει τις παρατηρήσεις του στο έργο Τοπογραφία της Τροίας (1804), το οποίο τον καθιερώνει ως τοπογράφο. Ο Βύρωνας, με τον οποίο τον συνέδεε φιλία, αναφέρει τον Gell στο ποίημά του Άγγλοι Βάρδοι και τον αποκαλεί «κλασσικό Gell» (Of Dardan tours let dilettanti tell, / I leave topography to classic Gell). Το 1814 ο Gell συνόδευσε την πριγκίπισσα της Ουαλίας Καρολίνα στην περιήγησή της στην Ιταλία και τον ίδιο χρόνο αναγορεύτηκε σε ιππότη. Μετοίκησε αργότερα στη Ρώμη, και ασχολήθηκε με την ζωγραφική. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ιταλία δημοσίευσε μαζί με τον John Peter Gandy τα έργα Πομπηιανά (Pompeiana, 1817), και αργότερα (1832) "Πομπηιανά: τοπογραφία των κτισμάτων της Πομπηίας" ("Pompeiana. The Topography of Edifices and Ornaments of Pompeii"), όπου συγκέντρωσε τα αποτελέσματα των ανασκαφών στην Πομπηία από το 1819. Οι μελέτες αυτές παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς ο τοπογράφος σχεδίαζε τον τόπο των ανασκαφών και τα ευρήματα με τη βοήθεια μίας «camera lucida», με αποτέλεσμα οι εικόνες να είναι εξαιρετικά ακριβείς. Απεβίωσε στις 4 Φεβρουαρίου 1836 στη Νάπολη, και ενταφιάστηκε στο εκεί προτεσταντικό κοιμητήριο.
Το 1803 o Gell βρίσκεται στα Ιόνια Νησιά ως μέλος διπλωματικής αποστολής· το ταξίδι του στην Πελοπόννησο μαζί με τον αρχαιολόγο Edward Dodwell θα δώσει υλικό για πολλές μεταγενέστερες εκδόσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η Αφήγηση ενός ταξιδιού στον Μωρέα (1812). Ο περιηγητής αποτυπώνει τις εμπειρίες του από τις πολυάριθμες επισκέψεις του στην περιοχή σε διάστημα είκοσι ετών. Ο Gell επισκέπτεται αρχικά τη Μεθώνη και το Ναυαρίνο. Από εκεί συνεχίζει στους Γαργαλιάνους, στα Φιλιατρά, στην Αρκαδία, το Σιδηρόκαστρο, τη Φιγάλεια (Παύλιτσα) της Ηλείας, τις Βάσσες, την Ανδρίτσαινα, την Καρύταινα, την Τριπολιτσά, τη Μεγαλόπολη, την Καλαμάτα και τη Μάνη. Στην συνέχεια διασχίζει την κοιλάδα του Ευρώτα, επισκέπτεται τον Μυστρά, το Σκλαβοχώριο, όπου καταγράφει σπαράγματα επιγραφών που σώζονται στις εκκλησίες της περιοχής, το Άργος, το Ναύπλιο και την Ύδρα.
Καθώς κίνητρο για τη συγγραφή του βιβλίου αποτελούσε η παράκληση μίας γυναίκας προς τον συγγραφέα να προσφέρει «κάτι άλλο πέρα από τους ανιαρούς χάρτες και μετρήσεις του» (give us anything but your dull maps and measures), ο Gell δεν παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για τόπους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος αλλά καταγράφει τις εντυπώσεις του από τη ζωή των Ελλήνων και των Τούρκων κατοίκων, λίγο πριν ξεσπάσει η Ελληνική Επανάσταση. Ο συγγραφέας παραμένει επιφυλακτικός για τις δυνατότητες επιτυχίας της Επανάστασης καθώς στον επίλογο του έργου αναφέρει ότι κάτι τέτοιο θα ήταν «εντελώς ανέφικτο» (Grecian liberty, I hold […] to be a thing quite unattainable at the present day, σελ. 408).
Εργογραφία
GELL, William. The Topography of Troy and its vicinity illustrated and explained by drawings and descriptions etc. Λονδίνο, 1804.
GELL, William. The Geography and Antiquities of Ithaca. Λονδίνο, 1807.
GELL, William. The Itinerary of Greece, with a commentary on Pausanias and Strabo, and an account of the Monuments of Antiquity at present existing in that country, compiled in the years 1801, 2, 5, 6 etc.. Λονδίνο, 1810. [2nd ed. containing a hundred routes in Attica, Boeotia, Phocis, 1827].
GELL, William. The Itinerary of the Morea, being a description of the Routes of that Peninsula. Λονδίνο, 1817.
GELL, William. Pompeiana. The Topography of Edifices and Ornaments of Pompeii. 2 vols. Λονδίνο, 1817-8. [Νέα έκδοση, 1824. Νέα έκδοση, μόνο του Gell, με τα ευρήματα των πλέον πρόσφατων ανασκαφών, Λονδίνο 1832 και 1852].
GELL, William. Narrative of a Journey in the Morea. Λονδίνο, 1823.
GELL, William. The Topography of Rome and its Vicinity with Maps. 2 τόμοι, Λονδίνο, 1834. [Rev. and enlarged by Edward Henry Banbury, Λονδίνο 1846].
Βιβλιογραφία
Chisholm, Hugh (ed.). "Gell, Sir William" στην Encyclopædia Britannica (11th ed.). Κέιμπριτζ, 1911.
Wroth, W. W. & Thompson, J. “Gell, Sir William (1777–1836)”, classical archaeologist and traveler” στο Oxford Dictionary of National Biography, Οξφόρδη 2004.
Σύνταξη: Νικόλας Νικολαΐδης
Θέματα (23)
-
-
-
Φραγκολεβαντίνος του Μωριά (αριστερά) και "Έλληνας" (δεξιά) στην υπηρεσία Γάλλου ναυάρχου στην Πύλο.
-
-
Η θέα από το οθωμανικό αρχοντικό στο οποίο διέμεινε ο συγγραφέας στην Κυπαρισσία.
-
-
Οθωμανοί αξιωματούχοι που ο συγγραφέας συνάντησε στην οικία του οθωμανού διοικητή της Τρίπολης.
-
-
-
Ο τούρκος ακόλουθος του συγγραφέα κατά την περιήγησή του στην Πελοπόννησο.
-
Ο αγάς του Λεονταρίου Αρκαδίας καθώς εξέρχεται από την οικία του.
-
Περιπλανώμενος μουσουλμάνος μουσικός από την Αφρική που ο συγγραφέας συνάντησε στην Πελοπόννησο.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Έλληνας έμπορος τον οποίον ο συγγραφέας συνάντησε στο όρος Κυλλήνη, στον δρόμο προς την Κόρινθο.
-
