- ME TO BΛΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ - Τόποι - Μνημεία - Άνθρωποι - Νοτιοανατολική Ευρώπη - Ανατολική Μεσόγειος - Ελλάδα - Μικρά Ασία - Νότιος Ιταλία, 15ος

Ο Γάλλος Jean-Pierre-Eugène-Félicien Peytier (1793-1863) έγινε δεκτός, το 1811 στο Πολυτεχνείο, το 1813 στο σώμα των μηχανικών-γεωγράφων και το 1817 πήρε το αξίωμα του υπολοχαγού ενώ το 1827 του λοχαγού. Εργάστηκε αδιάλειπτα στις γεωδαιτικές εργασίες του χάρτη της Γαλλίας και ως πρωτοπόρος ορειβάτης πραγματοποίησε τις πρώτες αναβάσεις σε κορυφές στην περιοχή των Πυρηναίων, των οποίων του είχε ανατεθεί και ο τριγωνισμός.

Όταν ο Ι. Καποδίστριας βρέθηκε στο Παρίσι, τον Οκτώβριο του 1827, ζήτησε από τη γαλλική κυβέρνηση, ως συμβούλους για την οργάνωση του στρατού στην Ελλάδα, αξιωματικούς του γαλλικού στρατεύματος. Με υπόδειξη του γαλλικού υπουργείο Πολέμου έφθασε στην Ελλάδα, μαζί με άλλους τρεις αξιωματικούς, και ο Peytier, με σκοπό την εκπαίδευση νέων Ελλήνων μηχανικών, οι οποίοι θα αναλάμβαναν τοπογραφικές εργασίες, ενώ ο ίδιος θα συνέτασσε τα σχέδια της πόλης της Κορίνθου και τον χάρτη της Πελοποννήσου. Έτσι, όταν κατέφθασε στην Ελλάδα και η Γαλλική Επιστημονική Αποστολή (1829-1832), η πρώτη αυτή προσπάθεια συστηματικής επιστημονικής μελέτης και απογραφής του ελληνικού χώρου από οργανωμένη ομάδα επιστημόνων (η οποία αποτέλεσε σημαντική, συμπληρωματική της Στρατιωτικής Αποστολής, ενέργεια της γαλλικής εξωτερικής πολιτικής) ο Peytier εντάσσεται επίσημα σε αυτήν (Ιανουάριος 1829) και αναλαμβάνει τη διεύθυνση των γεωδαιτικών εργασιών του χάρτη, εκτελώντας παράλληλα σημαντικό τμήμα των τοπογραφικών αποτυπώσεων. Παρόλο ότι αρρώστησε πέντε φορές από πυρετούς παρέμεινε στον Μοριά για να ολοκληρώσει την εργασία του. Τον Απρίλιο του 1831 ο τριγωνισμός της Πελοποννήσου είχε ολοκληρωθεί και ο Peytier, έχοντας συγκεντρώσει πλήθος στοιχείων και εμπειριών και γνώση του τόπου, αναχώρησε για την Γαλλία, όπου ανέλαβε στο Αρχείο Πολέμου τον συντονισμό, την επίβλεψη των εργασιών αναγωγής, σχεδιάσεως και χαράξεως του χάρτη του Μοριά, εγχείρημα που ολοκληρώθηκε το 1832.

Όταν η ελληνική κυβέρνηση εξέφρασε επίσημα την επιθυμία της για τη χαρτογράφηση όλου του ελληνικού κράτους από Γάλλους γεωγράφους και με δικές της δαπάνες, ο λοχαγός Peytier αποβιβάζεται για δεύτερη φορά στο Ναυαρίνο και φτάνει στην Αθήνα (Απρίλιος 1833). Τα τρία επόμενα χρόνια, παρά τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης στο ύπαιθρο, τις αρρώστιες, τη μάστιγα των ληστών, τον τεράστιο όγκο εργασίας (τριγωνισμός, τοπογραφική αποτύπωση, απογραφή πληθυσμού σε ολόκληρη τη Στερεά Ελλάδα και την Εύβοια) και τις δυσαρέσκειες που προέκυπταν από τη μισθοδοσία, συγκέντρωσε με την ίδια συνέπεια και ευσυνειδησία το απαραίτητο υλικό για την χαρτογράφηση του ελληνικού κράτους.

Ανακλήθηκε στη Γαλλία τον Μάρτιο του 1836, όπου επεξεργάζεται πια το υλικό και εποπτεύει τις εργασίες για την έκδοση μεγάλου χάρτη της Ελλάδος (1852), αρθρογραφώντας παράλληλα στον περιοδικό τύπο με γεωδαιτικά και τοπογραφικά θέματα σχετικά με τον Μοριά και τη Στερεά Ελλάδα. Από το 1839 εργάζεται και για τη σύνταξη του χάρτη της Γαλλίας, διορίζεται προϊστάμενος του Αρχείου Πολέμου, προάγεται το 1852 σε συνταγματάρχη και πεθαίνει το 1864 σε ηλικία εβδομήντα ετών.

Το "Λεύκωμα" αυτό συγκροτήθηκε από τον ίδιο τον Peytier και περιλαμβάνει σχέδιά του με μολύβι, σέπιες και υδατογραφίες που απεικονίζουν απόψεις πόλεων, μνημεία, ενδυμασίες, προσωπογραφίες. Αξιοσημείωτο το ενδιαφέρον του αφενός για τους βυζαντινούς ναούς και τα τεμένη και όχι τόσο τα κλασικά ερείπια και αφετέρου το σπάνιο για την εποχή ζωγραφικό ύφος, που αποφεύγει τις εξιδανικεύσεις και προάγει, χάρις στην παρατηρητικότητα του επιστήμονα-τοπογράφου, την πιστότητα και την ακρίβεια.

Σε όλα τα έργα διακρίνουμε μια σπάνια αίσθηση του χρώματος, ενώ κάποια από αυτά διαπερνά και ένα διακριτικό χιούμορ. Οι πίνακες με τουρκικά και αιγυπτιακά θέματα αφορούν αποκλειστικά παραγωγή αντιγράφων, καθόσον ο Peytier σκόπευε πιθανώς στη δημοσίευση ενός Λευκώματος με θέμα την Ανατολή γενικότερα και επίσης ο ίδιος δεν ταξίδεψε ούτε σε οθωμανικές ούτε σε αιγυπτιακές περιοχές. Η έκδοση αυτή περιέχει εμπεριστατωμένη εισαγωγή και σχόλια από τους Στ. Παπαδόπουλο και Αγάπη Καρακατσάνη αντίστοιχα, ενώ το πρωτότυπο Λεύκωμα ανήκει στον Ζακύνθιο Στέφανο Βαλλιάνο.

Σύνταξη: Ιόλη Βιγοπούλου

TRAVELOGUES

ME TO BΛΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ

Τόποι - Μνημεία - Άνθρωποι

Νοτιοανατολική Ευρώπη - Ανατολική Μεσόγειος

Ελλάδα - Μικρά Ασία - Νότιος Ιταλία

15ος - 20ός αιώνας

PEYTIER, Eugène. Liberated Greece and the Morea Scientific Expedition. The Peytier Album in the Stephen Vagliano Collection, Αθήνα, National Bank of Greece, 1971.

Θέματα (82)