- ME TO BΛΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ - Τόποι - Μνημεία - Άνθρωποι - Νοτιοανατολική Ευρώπη - Ανατολική Μεσόγειος - Ελλάδα - Μικρά Ασία - Νότιος Ιταλία, 15ος

Ο Άγγλος συγγραφέας και ζωγράφος Edward Lear (1812-1888) υπήρξε ένας από τους παραγωγικότερους τοπιογράφους και σημαντικός εκπρόσωπος της σατιρικής λογοτεχνίας. Τελευταίο από τα είκοσι ένα τέκνα της οικογένειάς του, την ανατροφή και την εκπαίδευσή του ανέλαβαν οι αδελφές του λόγω οικονομικών δυσκολιών. Άρχισε να ζωγραφίζει για βιοποριστικούς λόγους από έφηβος, αλλά η επισφαλής υγεία του τον ανάγκαζε να μετακινείται σε θερμά κλίματα και έτσι η Ιταλία, η Ελλάδα, η Αλβανία, η Παλαιστίνη, η Συρία, η Αίγυπτος, ακόμα και η Ινδία, στα εξήντα του πια, αποτέλεσαν μερικούς από τους πολυάριθμους σταθμούς των περιπλανήσεών του. Ταξίδεψε και στην Ελβετία, την Αδριατική, τη Νότια Γαλλία, τη Μάλτα, την Τουρκία, ενώ πέρασε στα Ιόνια νησιά μερικά από τα ευτυχέστερα χρόνια της ζωής του και πέθανε στο Σαν Ρέμο της Ιταλίας. Ως συγγραφέας συγκρίνεται συχνά με τον Lewis Carroll, με τον οποίο συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους λογοτέχνες του παράδοξου κατά τη Βικτοριανή εποχή. Ο Lear υιοθέτησε μια ήδη γνωστή στιχουργική μορφή για να συνθέτει σκωπτικές ρίμες, έχοντας παράλληλα το ταλέντο να αποφεύγει το χυδαίο, με ένα εύληπτο χιούμορ.

Ζωγραφίζοντας κατά παραγγελία θέματα φυσικής ιστορίας, ανέπτυξε τη σχεδιαστική του ικανότητα και αγάπησε τα χρώματα και τις λεπτομέρειες, αλλά λόγω της κακής του όρασης αναγκάστηκε να στραφεί στην τοπιογραφία. Από το 1837 ζει στην Ιταλία και το 1848 επιχειρεί το πρώτο του ταξίδι στα ελληνικά χώματα, στοχεύοντας με ενθουσιασμό να αποτυπώσει την αυθεντική φυσιογνωμία της χώρας και κληροδοτώντας μας τελικά εκατοντάδες τοπία της ελληνικής γης με το μοναδικό καλλιτεχνικό του ύφος και με εξίσου εντυπωσιακότατα λεπτομερέστατα ημερολογιακά κείμενα και επιστολές. Στην Κέρκυρα προσέλαβε τον Γιώργο Κόκκαλη, ο οποίος παρέμεινε ο προσωπικός του υπηρέτης και συνταξιδιώτης τα επόμενα τριάντα χρόνια. Ο Lear έμαθε ελληνικά, συναναστρεφόταν την αγγλική κοινωνία στα Ιόνια νησιά για επαγγελματικούς και μόνον λόγους, του άρεσε να φωτογραφίζει, αλλά κυρίως σχεδίαζε με μολύβι και προσέθετε πινελιές ακουαρέλας. Το σχέδιο συμπλήρωναν χειρόγραφες τοπογραφικές κυρίως σημειώσεις, ενώ το μελάνωμα ολοκληρωνόταν μήνες ή και χρόνια αργότερα. Ταξίδεψε στα Ιόνια νησιά, την Αθήνα και την Αττική, την Εύβοια, την Βοιωτία, την Ήπειρο, το Άγιον Όρος, τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, την Αλβανία, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και άλλα νησιά, αφήνοντας περίπου 3.000 έργα αντιπροσωπευτικά μιας προσπάθειας ερμηνείας του ελληνικού τοπίου. Οι εικόνες του αποτελούν πολυτιμότατη μαρτυρία για τον χώρο τη μετεπαναστατική περίοδο και πριν από τη βίαιη ανθρώπινη παρέμβαση και την εισβολή δυτικών στοιχείων.

Η συγκεκριμένη έκδοση αναφέρεται στο ταξίδι του στην Κρήτη, προορισμό που θεωρούσε απαραίτητο να επισκεφτεί, όπως σημειώνει ο ίδιος. Ένας από τους λόγους που ο Lear πήγε την Κρήτη είναι ότι του άρεσε να επικοινωνεί με τους ανθρώπους και να χρησιμοποιεί την ελληνική γλώσσα και το νησί προφέρονταν γι’ αυτά. Έτσι, εξήντα χρονών πλέον, ξεκίνησε από την Κέρκυρα τον Απρίλιο του 1864, και μέσω Αθήνας και Σύρου έφτασε στο νησί όπου παρέμεινε μέχρι τον Ιούνιο. Περιηγήθηκε κυρίως τη δυτική Κρήτη, τα Χανιά και την ευρύτερή τους περιοχή μέχρι τον Κίσσαμο και τον Βάμο, το Ρέθυμνο μέχρι το Αρκάδι και το Τυμπάκι, ενώ από τις Αρχάνες κατέληξε στο Ηράκλειο. Στο ημερολόγιό του καταγράφει λεπτό προς λεπτό τις παρατηρήσεις του για τη φύση, τα συναισθήματα από τις εμπειρίες του στη διάρκεια της κουραστικής περιήγησής του.

Σε όλα του τα έργα έχει καταφέρει, ως πετυχημένος τοπιογράφος, να αποδοθούν η βλάστηση και η κρητική ορεινή χώρα, τα αξιοπρόσεχτα κτίσματα ή μνημεία στις τοποθεσίες, διανθίζοντας παράλληλα τα σχέδιά του με ανθρώπινες μορφές σε καθημερινές δραστηριότητες σε πρώτο επίπεδο, ενώ η θέαση κάθε τοπίου αποτυπώθηκε από το πλέον ενδεδειγμένο σημείο, ώστε να αναδεικνύεται η ιδιαίτερή του ομορφιά.

Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου

TRAVELOGUES

ME TO BΛΕΜΜΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΩΝ

Τόποι - Μνημεία - Άνθρωποι

Νοτιοανατολική Ευρώπη - Ανατολική Μεσόγειος

Ελλάδα - Μικρά Ασία - Νότιος Ιταλία

15ος - 20ός αιώνας

LEAR, Edward. The Cretan Journal, Αθήνα – Dedham, Denise Harvey & Company, 1984.

Θέματα (59)