Η άποψη του Χάνδακα στο χρονικό του Ber. von Breydenbach (ένατη επανέκδοση στα 1502) γνώρισε τεράστια εκδοτική επιτυχία και αναπαράγονταν μέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα, παρότι δεν ανταποκρινόταν πλέον στην πραγματική εικόνα της πολιτείας.

Το λιμάνι του Ηρακλείου με τις οχυρώσεις του εμφανίζεται ήδη στους πρώτους χάρτες που κυκλοφόρησαν σε χειρόγραφα και έντυπα νησολόγια. Στα τέλη του 16ου αιώνα στο έργο του G. Rosaccio (1598), το οποίο επηρεάστηκε από προγενέστερά του παρεμφερή έργα, σημειώνεται η καλά οργανωμένη πόλη την περίοδο της Βενετικής κυριαρχίας, ενώ το προσκυνηματικό χρονικό του Noe Bianco (1600) κοσμείται με άποψη της πόλης που αντιγράφει την πρώτη έντυπη απεικόνιση που κυκλοφόρησε στα τέλη του 15ου αιώνα.

Στους αξιόλογους χάρτες του Fr. Basilicata (1618), η επιδέξια χρήση των χρωμάτων τόνισε την τοπογραφία και τη μορφολογία και των γύρω από το Ηράκλειο αξιόλογων περιοχών (Παλιόκαστρο, Φόδελε, Μάλια κ.ά. ). Η μακρόχρονη πολιορκία της πόλης από τους Οθωμανούς (στα μέσα του 17ου αιώνα), οι μάχες την περίοδο εκείνη και όψεις των τειχών εικονογραφούν το έργο του R. Palmer, που κυκλοφόρησε αμέσως μετά την πτώση της (1669). Στα 1686, σε έκδοση του Γερμανού χαράκτη και ζωγράφου J. von Sandrart, αναδεικνύονται τα ισχυρά τείχη της ενετικής πολιτείας, ενώ στο σπουδαίο ιστορικο-γεωγραφικό σύγγραμμα του Ol. Dapper ("Archipel", 1688) δημοσιεύονται και απόψεις με τη νησίδα Δία, το Παλαιόκαστρο και τις ισχυρές οχυρώσεις του λιμανιού.  Στις εκδόσεις του J. Enderlin (1685) και J. Sandrart (1687) οι πίνακες απεικονίζουν κάστρα και τοποθεσίες, κυρίως της βενετικής κυριαρχίας. Παρόμοια έργα κυκλοφόρησαν για να εξαίρουν τις νικηφόρες νίκες των Ενετών στη σύγκρουση τους με του Οθωμανούς στη διάρκεια του ΣΤ΄Βενετο-οθωμανικού πολέμου  (1684-1699), όπως στα τέλη του 17ου αιώνα, οι εκδόσεις του J. Peeters (1686) όπου απεικονίζονται πόλεις, λιμάνια και τοποθεσίες στην Αυστρία, τη νότιοανατολική Ευρώπη, την ανατολική Μεσόγειο και περιοχές της Ασίας ώς τη Σαουδική Αραβία, ενώ στην έκδοση του J. Peeters στα 1690 απεικονίζονται πόλεις, λιμάνια και τοποθεσίες από την Αδριατική θάλασσα έως την Ινδία.

Στην πολυτιμότατη έκδοση (1717) του πρωτοπόρου για τα δρομολόγιά του J. Pitton de Tournefort βλέπουμε την πρώτη «ρεαλιστική» άποψη της πόλης από τη μεριά του δρόμου από το Ρέθυμνο.

Στο έργο του R. Pashley (1837), που υπήρξε πρωτοπόρο ως προς την εικονογράφηση, τοπία, μνημεία, αρχαιότητες και άνθρωποι της περιοχής του Ηρακλείου ζωντανεύουν την αφήγηση της αρχαιολογικής περιήγησής του, καθώς και τα στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής τα οποία περιγράφει.

O πετυχημένος και παραγωγικότατος τοπιογράφος Ed. Lear ταξίδεψε (1864), μετά τα Ιόνια νησιά, κυρίως στη δυτική Κρήτη, αλλά μερικά έργα του απεικονίζουν και τα σημαντικά αξιοθέατα στην περιοχή του Ηρακλείου (τα τείχη, η Κνωσός). Τέλος, οι φωτογραφικές αποτυπώσεις του φημισμένου F.F. Boissonnas (F.F. Boissonnas (στο Baud-Bovy, D./Boissonnas Fr. στα 1919) αποδίδουν αρχαιολογικά μινωικά ευρήματα κυρίως από την Κνωσό, όψεις από τα ερείπια στα ανάκτορα της Κνωσού και στην έπαυλη και της Αγίας Τριάδας, όλα με το πρωτοπόρο ύφος του όσον αφορά το φως και τις σκιές.

Συντάκτης: Ιόλη Βιγγοπούλου