Η Τήνος, ελαύνει στον χώρο της λογιοσύνης και των γεωγραφικών εκδόσεων, όπως και η υπόλοιπη νησιωτική Ελλάδα, με το “Liber Insularum Archipelagi”, ένα πρωτοπόρο χαρτογραφικό χειρόγραφο έργο, στις αρχές του 15ου αιώνα, που έγινε και πρότυπο για τα μεταγενέστερα νησολόγια, όπως αυτά των B. dalli Sonetti (1485) και Β. Bordone (1547). Ο Sonetti συνοδεύει τους χάρτες με έμμετρα κείμενα, ενώ ο Bordone σημειώνει στους ιδιότυπους χάρτες του πληροφορίες, μεταξύ άλλων, για τους μύθους, το κλίμα και την ιστορία του νησιού.

Προς τα τέλη του 16ου αιώνα η Τήνος εμφανίζεται στο πρωτοποριακό για την εποχή του νησολόγιο (1574) του G. Fr. Camocio, το οποίο επηρέασε μεταγενέστερα νησολόγια, όπως αυτό του G. Rosaccio (1598), αλλά και εικονογράφησε (1615) προσκυνηματικά χρονικά (H. Beauvau).

Όπως όλα τα έργα του είδους, το νησολόγιο του Antonio Millo (1582-91) εμπλουτίζεται από χαρακτικά που είχαν ήδη δημοσιευθεί σε έντυπες εκδόσεις της εποχής. Στους χάρτες των νησολογίων του, και σε αυτόν της Τήνου, ο Αντώνιος σημειώνει τα επικίνδυνα σημεία πλεύσης, και χρησιμοποιεί τα τοπωνύμια των πορτολάνων της εποχής.

Στην έκδοση του Μ. Boschini, μικρό νησολόγιο και όμορφο δείγμα της βενετσιάνικης χαρακτικής των μέσων του 17ου αιώνα ο χάρτης της Τήνου, όπως και όλοι οι άλλοι, συνοδεύεται με επεξηγηματικό κείμενο ιστορικο-γεωγραφικού περιεχομένου. Το νησολόγιο του Fr. Piacenza (1688) περιλαμβάνει χάρτες με εξαιρετική χάραξη και πλούσιο αφηγηματικό υλικό για τα νησιά του Αιγαίου πελάγους αλλά και την Κύπρο και την Πελοπόννησο.

Πρωτοπόρα θεωρούνται τα εικονογραφικά θέματα που συνοδεύουν τη σημαντική για την αρχαιοδιφική έρευνά του έκδοση του ταξιδιού του J. Spon (1678). Τα περισσότερα από τα θέματα αυτά κατατάσσονται ως οι πρώτες απεικονίσεις, κυρίως αρχαιολογικών μνημείων και ερειπίων.

Στο πλούσιο σε περιεχόμενο έργο ("Archipel" στα 1688) του Ol. Dapper (που ξεχώρισε με τα εξαιρετικής τεχνικής χαρακτικά και το οποίο βασίστηκε κυρίως σε πηγές της αρχαίας ελληνικής και λατινικής γραμματείας, πορτολάνους, νησολόγια, σύγχρονές του περιηγητικές μαρτυρίες και έγκυρους χάρτες της εποχής) υπάρχει χάρτης της νήσου, πίνακας με αρχαία νομίσματα και άποψη του εντυπωσιακού οικισμού. Στον χάρτη όμως του Fr. Basilicata (1618), η επιδέξια χρήση των χρωμάτων τονίζει την τοπογραφία και τη μορφολογία, ενώ ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στην αναπαράσταση κάθε λεπτομέρειας που αφορά την οικονομική ζή του τόπου.

Στο έργο του γνωστού για τα χαρακτικά του J.v. Sandrart (1686) διακρίνουμε επιρροές από παρεμφερείς χαλκογραφίες, που χρονολογούνται από τα τέλη του 16ου αιώνα, ή μιμήσεις θεμάτων από σύγχρονές του δημοφιλείς ιστορικο-γεωγραφικές εκδόσεις. Στα τέλη του 17ου αιώνα, οι εκδόσεις του J. Peeters (1690) εξαίρουν τις νίκες των χριστιανικών δυνάμεων της Δύσης στους Βενετο-οθωμανικούς πολέμους. Απεικονίζονται πόλεις, λιμάνια και τοποθεσίες από την Αδριατική θάλασσα έως την Ινδία. Οι πίνακες στο έργο του J. Sandrart (1687) απεικονίζουν κάστρα και τοποθεσίες, κυρίως της βενετικής κυριαρχίας. Παρόμοια έργα κυκλοφόρησαν για να τονίσουν τις νικηφόρες νίκες των Ενετών στη σύγκρουση τους με του Οθωμανούς στη διάρκεια του ΣΤ΄ Βενετο-οθωμανικού πολέμου  (1684-1699). Όλες αυτές οι εκδόσεις αντιγράφουν πίνακες που πρωτο-κυκλοφόρησαν κυρίως στα έργα της Γεωγραφικής Ακαδημίας των Αργοναυτών στη Βενετία, ενώ και αυτές οι εκδόσεις, πολλές φορές αντέγραφαν θέματα από παρεμφερή έργα της εποχής (V.M. Coronelli, 1707).

Ανάμεσα στις ασάφειες και στις παραδοξότητες που επικρατούν στο χρονικό (1681) του J.J. Struys, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απόψεις για την Τήνο και την Πάτμο. Οι γνώσεις μας για τη γεωγραφία του τόπου, το φυσικό ανάγλυφο και τη θέση των οικισμών μας οδηγούν στο να αντιστρέψουμε τους τίτλους στα χαρακτικά, δηλ. η απεικόνιση της Πάτμου να τιτλοφορείται Τήνος και αντίστροφα.

Ο J. Seller ήταν ο δημιουργός της πρώτης λεπτομερούς χαρτογράφησης των ακτών της Μεσογείου, γνωστής με τον τίτλο «English Pilot...», η οποία πρωτοεκδόθηκε τον 17^ο αιώνα, επανεκδόθηκε επανειλημμένα, και συνέχισε να χρησιμοποιείται ως έργο αναφοράς μέχρι και τον 19^ο αιώνα (εδώ η έκδοση του 1771). Το συνολικό έργο του Seller καθιέρωσε την αγγλική γλώσσα στους ναυτικούς χάρτες και επηρέασε έντονα τις μεταγενέστερες χαρτογραφικές εκδόσεις. Παραδίδονται σχέδια ακτών της περιοχής.

Στην πολύτιμη για τον πλούτο των πληροφοριών έκδοση (1717) του J. Pitton de Tournefort, που κυκλοφόρησε μετά το ταξίδι του στο Αιγαίο πέλαγος και απετέλεσε έκτοτε οδηγό για τους ταξιδιώτες και τα δρομολόγια τους στο Αρχιπέλαγος, οι εικόνες του για την Τήνο αφορούν τις ενδυματολογικές συνήθειες των γυναικών, χάρτη της νήσου και μία άποψη για το λιμάνι, ενώ στην πολύ πετυχημένη έκδοση (1714) του J.B. Van Mour, με ενδυμασίες και εθνότητες της Ανατολής και επεξηγηματικά κείμενα με λεπτομέρειες για τον καθημερινό βίο, η ενδυμασία των γυναικών της Τήνου παραμένει από τις πιο εντυπωσιακές και επηρέασε και μεταγενέστερες παρεμφερείς εκδόσεις (F.C. Baltimore, 1769).

Tο έργο του A. de La Mottraye (1727) κοσμούν εντυπωσιακά χαρακτικά με σπάνια θέματα, ανάμεσα στα οποία κάποια με μείξη φανταστικών σκηνών που δημιουργούνται με αντιγραφές θεμάτων/μορφών από εκδόσεις της εποχής του, όπως ο χορός γυναικών του Αρχιπελάγους, όπου απεικονίζεται και γυναίκα της νήσου. Το χαρακτικό αυτό συμπεριλαμβάνεται σε σχολιασμένη έκδοση (1953) για ενδυμασίες (Ph. Argenti). Η απεικόνιση γυναικών της Τήνου, σε τρία διαφορετικά χαρακτικά, περιλαμβάνεται και στο μεγαλόπνοο έργο του M.G.F.A. Choiseul-Gouffier, το οποίο εξέφρασε με έναν νέο και πρωτότυπο τρόπο το αρχαιόφιλο και φιλελληνικό πνεύμα της εποχής του, ενώ εισήγαγε (τέλος 18^ου - αρχές 19^ου αι.) την «εικόνα» ως πρωτεύον στοιχείο σε ταξιδιωτικό χρονικό.

Σχέδια υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας και τεχνικής συνοδεύουν τις καίριες παρατηρήσεις των μελών του Τμήματος Αρχιτεκτονικής και Γλυπτικής της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μοριά, υπό τη διεύθυνση του G.A. Blouet, πάνω στα μνημεία και τους τόπους που είχαν αναλάβει να ερευνήσουν. Τα πορίσματα των μελετών αυτών και τα σχέδια που τα συνοδεύουν, και αφορούν και τις Κυκλάδες και τα οποία κυκλοφόρησαν σε τρεις μνημειώδεις τόμους (1831, 1833, 1838), συνέβαλαν πολύ στην διαμόρφωση της εικόνας των μνημείων και έγιναν εγχειρίδιο αναφοράς για κάθε μελλοντική σχετική μελέτη. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν αφενός η σχεδίαση των φυσικών ορογραμμών, όπως διακρίνονται από τη θαλάσσια πλεύση (Ed. D. Clarke, 1814), και ο σπάνιος για την εποχή λεπτομερής χάρτης της νήσου (M. Zallony, 1809). Πολύτιμα για την ιστορία των ανασκαφών και την όψη του αρχαιολογικού χώρου της Δήλου θεωρούνται τα σχέδια του C.F.T.C. D’Aligny (1843) όπου διακρίνεται στο βάθος η Τήνος.

Στο Λεύκωμα (1984) μάς παραδίδονται αξιολογότατες και σπάνιες ξυλογραφίες από το πρωτοπόρο εβδομαδιαίο βρετανικό περιοδικό “The Illustrated London News” (1842-1885) και το συγγενές “The Graphic” (1869-1885). Απεικονίζονται τοποθεσίες, πρόσωπα και γεγονότα (πολιτικά, κοινωνικά, πολεμικά), που αφορούν και την Τήνο, από το 1842 έως το 1885.

Ξυλογραφίες, έγχρωμες αναπαραγωγές ακουαρέλας και φωτογραφίες (1935) αποδίδουν τον ενθουσιασμό και την αγάπη του Fr. Perilla για τις Κυκλάδες, και την Τήνο φυσικά, καθώς και την καλλιτεχνική του ευαισθησία. 

Tέλος, το έργο του F.F. Boissonnas, έγινε έργο σταθμός στις φωτογραφικές αποτυπώσεις (1919).  Για την Τήνο, ο φημισμένος φωτογράφος, συλλαμβάνει με τον φακό του σκηνές από τον καθημερινό και αγροτικό βίο των κατοίκων, αλλά και εντυπωσιακά κυκλαδικά τοπία (Baud-Bovy, D./Boissonnas Fr. στα 1919).

Συντάκτης: Ιόλη Βιγγοπούλου