Όπως όλα τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, οι Βόρειες Σποράδες χαρτογραφούνται για πρώτη φορά στο χειρόγραφο νησολόγιο «Liber Insularum Archipelagi» στις αρχές του 15ου αιώνα. Το έργο αυτό επηρέασε όλη τη μεταγενέστερη χειρόγραφη και έντυπη χαρτογραφία, όπως το νησολόγιο του B. dalli Sonetti (1485) όπου όλοι οι χάρτες συνοδεύονται από έμμετρα σχόλια με τη μορφή σονέτων και το νησολόγιο του B. Bordone (1547), όπου τα επεξηγηματικά κείμενα δίδουν πληροφορίες για τους θρύλους και την ιστορία των νησιών.Όπως όλα τα έργα του είδους, το νησολόγιο του Antonio Millo (1582-91) εμπλουτίζεται από χαρακτικά που είχαν ήδη δημοσιευθεί σε έντυπες εκδόσεις της εποχής. Στους χάρτες των νησολογίων του, και σε αυτούς για το σύμπλεγμα των Σποράδων, ο Αντώνιος σημειώνει τα επικίνδυνα σημεία πλεύσης, και χρησιμοποιεί τα τοπωνύμια των πορτολάνων της εποχής

Προς τα τέλη του 16ου αιώνα οι Βόρειες Σποράδες εμφανίζονται στο πρωτοποριακό για την εποχή του νησολόγιο το οποίο επηρέασε μεταγενέστερα παρεμφερή έργα, όπως αυτό του G. Rosaccio (1598) και μισόν αιώνα αργότερα (1658), σε ένα μικρό όμορφο δείγμα της βενετσιάνικης χαρακτικής, την έκδοση του Μ. Boschini, ο χάρτης με τις Σποράδες συνοδεύεται με επεξηγηματικό κείμενο ιστορικο-γεωγραφικού περιεχομένου. Το νησολόγιο του Fr. Piacenza (1688) περιλαμβάνει χάρτες με εξαιρετική χάραξη και πλούσιο αφηγηματικό υλικό για τα νησιά του Αιγαίου πελάγους αλλά και την Κύπρο και την Πελοπόννησο. Στα 1688 κυκλοφορεί, το "...Archipel..." από τον εκδότη και χαράκτη Ol. Dapper, ένα σημαντικό για την ποιότητα τψν χαρακτικών του έργο. Το σύμπλεγμα των Σποράδων σε χάρτη, συνοδεύεται από κείμενο που βασίζεται στην αρχαία ελληνική και λατινική γραμματεία και σε σύγχρονες της εποχής περιγραφές και χάρτες. Όλες αυτές οι εκδόσεις αντιγράφουν πίνακες που πρωτο-κυκλοφόρησαν κυρίως στα έργα της Γεωγραφικής Ακαδημίας των Αργοναυτών στη Βενετία, ενώ και αυτές οι εκδόσεις, πολλές φορές αντέγραφαν θέματα από παρεμφερή έργα της εποχής ( V.M. Coronelli, 1707).

Στα τρία έργα σταθμούς στην εξέλιξη της περιηγητικής γραμματείας, τόσο από πλευράς κειμένου όσο και εικονογράφησης, συναντάμε στα δύο χάρτη των Σποράδων και στο τρίτο αρχαιότητες που προέρχονται από τα νησιά. Το πρώτο είναι το ανεκτίμητο για το δρομολόγιο του και τη δομή του κειμένου κυρίως ταξιδιωτικό χρονικό του φυσιοδίφη J. Pitton de Tournefort (1717), όπου έχουμε χάρτη της Σκύρου. Το δεύτερο είναι το μεγαλόπνοο έργο του M.G.F.A. Choiseul- Gouffier (1782), το οποίο και έφερε με “ζωντανές” εικόνες τον κόσμο της Ανατολής πιο κοντά στο ευρωπαϊκό αναγνωστικό κοινό και όπου συναντούμε και μία άποψη του οικισμού στη Σκύρο. Το τρίτο έργο, η πρώτη άρτια επιμελημένη για τις μετρήσεις των αρχαίων μνημείων έκδοση που δημοσιεύσαν (1816) τα μέλη των Εταιρείας των Dilettanti, των αρχαιόφιλων Άγγλων J. Stuart / N. Revett παρουσιάζει κατόψεις αρχιτεκτονικών μελών και αρχαία νομίσματα από τις Σποράδες.

Τα στρατηγικά αγκυροβόλια στα λιμάνια της Σκύρου και της Σκοπέλου χαρτογραφούνται στο σημαντικό του είδους του λιμενοδείκτη του J. Roux (1804), ενώ προς τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν τα προσκυνηματικά ταξίδια και οι αρχαιολογικές ή διπλωματικές αποστολές αντικαθίστανται από την πραγματική πλέον περιήγηση στους χώρους, το ταξιδιωτικό χρονικό του Α. Von Schweiger Lerchenfeld, με την πλούσια εικονογράφηση (1887), αφιερώνει μερικούς πίνακες με απόψεις τοποθεσιών, ενδυμασίες κατοίκων, λεπτομέρειες αρχαιοτήτων κ.ά.

Σύνταξη: Ιόλη Βιγγοπούλου